Met de fiets door Europa voor het klimaat

Lander Wantens (25) fietste afgelopen zomer tot in Tsjernobyl, op zoek naar klimaatoplossingen. Hij is voorzitter van Groen in Aalst en blogt op www.buitenlander.blog

De voorbije zomer heb ik 7000 kilometer door Europa gefietst. Op zoek naar voorbeelden van wat ook een Belgische groene toekomst zou kunnen zijn. Fietsend door Slovenië, zei een inwoner van Celje me: “We hebben begrepen dat gelijkwaardige infrastructuur en investeringen voor auto, openbaar vervoer, fietser en voetganger de toekomst zijn van onze samenleving”. Slovenië en de hoofdstad Ljubljana tonen aan dat je als samenleving op zeer korte tijd een omslag kan maken. Laten we dit – de mobiliteitsreeks in deze krant, ‘Halte Stad’, voor ogen – ook in België doen: kiezen voor een snellere betonstop, betere inrichting van ons ruimtegebruik, een snellere omslag naar klimaatneutrale steden.

In Kopenhagen zijn fietspaden breder dan de autowegen en hebben fietsers voorsorteerstroken, fietsbruggen. In het Zweedse Vaxjo is klimaatneutraliteit zelfs geen politiek issue meer, want alle acht partijen ter linker- en rechterzijde willen de stad zo snel mogelijk klimaatneutraal maken.

In Freiburg (Duitsland), de stad waar de zonnepanelenmarkt geboren is, produceren huizen meer energie dan ze verbruiken (ecoplushuizen). In de Vaubanwijk werd bewust gekozen voor ecoplus, passief- & laagenergiewoningen. Auto’s zijn verbannen naar parkeertorens met een groendak of zonnepanelen. Fietsers, voetgangers en openbaar vervoer krijgen overal voorrang. Geveltuinen, parkjes en openbare ruimte zorgen voor zuurstof, CO2 opslag, en een aangename woonomgeving. En met dit alles is er ook eco-toerisme naar de stad op gang gekomen. Want zeg nu zelf, het is toch veel fijner om te kunnen uitpakken met “meest klimaatvriendelijke stad”, dan met “stad met de langste file”?

Mijn fietstocht bracht me ook naar Tsjernobyl, waar 31 jaar na de ontploffing van reactor 4 je de spookstad Prypyat en omliggende doodse dorpen kan bezoeken. De mensenketting tussen Tihange en Aken van voorbije zomer toont aan dat het draagvlak voor kernenergie wegkwijnt. Als je de veiligheidszone van 30 km rond de Tsjernobyl centrale ziet waar geen menselijk leven meer mogelijk is, waar bosbranden en de straling die daarbij vrijkomt tot honderden kilometers ver te meten valt, waar schooltjes halsoverkop verlaten werden, dan besef je pas echt hoe Freiburg, Slovenië of Denemarken voor de toekomst gekozen hebben, terwijl de centrales van Doel en Tihange het verleden zijn en hun houdbaarheidsdatum al lang overschreden hebben. Willen we dan écht blijven spelen met deze tikkende tijdbom en het risico lopen dat een stad als Antwerpen een spookstad dreigt te worden?

Al te vaak verstopt België zich achter uitvluchten om toch maar vast te houden aan technologieën en oplossingen die tot het verleden behoren. De recente orkanen en bijhorende overstromingen in de VS en de Caraïben tonen opnieuw aan wat de gevolgen zijn van pover klimaatbeleid. Klimaat stopt niet aan een gemeente-, gewest- of landsgrens. Maar dat is geen excuus om bij de pakken te blijven neerzitten. Willen we echt de fossielen award voor slechtste leerling van de klas blijven verzamelen op internationale klimaatconferenties? Willen we echt dat de volgende generaties ons later ons gebrek aan politieke moed of doorzettingsvermogen verwijten? Het is tijd dat onze ministers, staatssecretarissen, burgemeesters en schepenen kiezen voor de toekomst.

De toekomst is hier. Je kan er zelfs gewoon met de fiets heen. Initiatieven als Energent, Climate Express, verpakkingsvrije winkels,… tonen aan dat veel jongeren niet langer de kat uit de boom willen kijken, maar zelf initiatief nemen. Wij kunnen de generatie worden die ervoor zorgt dat op onze planeet nog miljoenen jaren leven mogelijk is. In plaats van te klagen dat het te moeilijk, te ambitieus, te laat is om naar een klimaatneutrale samenleving te evolueren, moeten we de handschoen opnemen. Meer doen, meer mensen overtuigen, meer drukking zetten op conservatieve krachten. Laten we van klimaatactie een voortdenderende trein maken die niet meer te stoppen is.

 

Opinie @ demorgen

 

Zweden

Het land van IKEA, elanden, meertjes, en prachtige groene bossen.

Ook is Zweden zeer gekend voor duurzaamheid en milieu. Een groot deel van de energie komt van waterkracht en biomassa, uit de eigen bossen. As is er ook nog een deel nucleaire energie.

Op vlak van sorteren en afval zijn de Zweden zeer strikt. Zo is er net als in Denemarken en Finland statiegeld op blikjes en petflessen, wat er voor zorgt dat je deze helemaal niet in het straatbeeld ziet. Deze vormen vaak een bron van inkomsten voor inwoners die ze verzamelen en zo soms hun boterham verdienen.
Ook het betalen voor plastic zakjes ipv deze zomaar mee te geven in de supermarkt is hier overal ingeburgerd.

In Zweden ben ik vertrokken in Stockholm, de hoofdstad. Het is ook de eerste stad die de eu green capital award heeft gewonnen. Dit was in 2010 en was een beloning voor de jarenlange inspanningen op vlak van milieu en duurzaamheid.
De stad heeft deze prijs gebruikt om zichzelf sterk in de kijker te zetten en om te netwerken met andere steden. De inwoners mochten een groene resolutie opstellen en er werd een ‘green hero’ genomineerd.
Stockholm baseert zich ook op 4 duurzaamheidsprincipes. Sociaal, ecologisch, economisch en democratisch.

Dit houdt in dat de stad rekening houd met sociaal zwakkeren en kinderen, dat burgers inspraak krijgen en duurzaamheid wordt geïntegreerd in alle beleidsdomeinen ipv dit als een apart begrip te zien.
Stockholm zet zeer sterk in op openbaar vervoer, fietsers en voetgangers. Zo is de fietsinfrastructuur, met brede fietssnelwegen dwars door de stad, voorsorteerstroken en lichten op ooghoogte te vergelijken met Kopenhagen. Ook beschikt het over een zeer goed fietsendeelsysteem. Dit alles maakt dat het fietsgebruik in 10 jaar met meer dan 70% gestegen is. Vervoer in de stad gebeurt ook veel vaker door fietskoeriers dan door auto’s en brommertjes.

Ook het openbaar vervoer met een sterk uitgebouwd metro en busnetwerk maakt stockholm een waar voorbeeld. De transitie van diesel en benzine naar biobrandstof en electrische bussen is er vollop ingezet. Ook geveltuinen en gevelbekledingen zijn geen zeldzaamheid in Stockholm. Het vele water van het fjord in combinatie met de enorme hoeveelheid parken maken de stad ook echt blauw én groen.

De stad wil fossielvrij zijn tegen 2040 en een aantal wijken tegen 2030. Verwarming van de stad gebeurt voor 80% dmv een warmtenet dat reeds sinds de jaren 50 aanwezig is. Hiernaast probeert de stad ook het principe smart city te implementeren. Zo zijn er slimme verkeerslichten, afstemming van het openbaar vervoer, is er een groot netwerk van mobiele data,… Als je voorbeelden van milieu en duurzaamheid bekijkt staat Stockholm steeds in het koppeloton.

Naast de zoektocht voor milieu – inspanningen ben ik ook wat cultuur gaan opsnuiven in het museum van modern art. Het bekende Vasa – museum genoemd naar het schip had ik bij een vorig bezoek reeds gezien. Ook al is het mijn derde keer hier, toch sta ik weer versteld van de mooie oude stad langs het water en haar vele gezellige plekjes.

Na stockholm ben ik geleidelijk aan richting denemarken beginnen fietsen via de vele meertjes, grindweggetjes en bossen. Dit resulteerde in enkele prachtige campeerlocaties, met bijbehorende kampvuurtjes. Een meet up met Bryan uit Aalst, een zelf gevangen avondmaal aan een van de meertjes en een wekker die bestond uit enkele edelherten die tegen mijn tent kwamen schuren. Heerlijk om tot rust te komen en te genieten van de natuur. Ik besloot bijna om even te verdwalen en er te blijven.

In het Zweedse binnenland, voornamelijk langs het meer van Karlstad, heb je ook enkele ecovillages. Dit zijn dorpjes met gemeenschappen die op een volledig ecologische manier leven. Jaarlijks houden ze ook een soort ontmoetingscongres in een van de villages.

In het zuiden ben ik via Vaxjo gepasseerd. De stad claimt de groenste van de Eu te zijn. Ze zijn dit jaar ook genomineerd voor de green leaf award 2018 in de categorie steden < 100 000 samen met Leuven.
Het was in 19991 de eerste stad die zichzelf het doel stelde om fossielvrij te worden.
Het doel is om in 2030 volledig fossielvrij te zijn.
Momenteel komt een kwart van de energie uit biomassa ( deze is afkomstig van houtafval binnen een straal van 100km). 90% van de stad wordt hiermee ook verwarmd dmv een warmtenet. De overige energie komt van hydro, wind, zon en een deel import van het Zweedse energienet.
De stad beschikt ook over een uniek eco budget voor transport, energie en afvalbeheer.
Momenteel is de co2 uitstoot per inwoner 2.4 ton per jaar. Vergeleken met de nulmeting in 1993 is deze reeds 48 % gedaald.
Het zijn niet enkel de groenen maar alle partijen die van vaxjo de eerste groene stad willen maken, ook alle andere partijen hebben hierover een consensus bereikt. Klimaatneutraliteit is hier geen politiek issue maar een vanzelfsprekendheid.
Naast energie werkt de stad aan een uitbreiding van het fietspadennetwerk, worden kinderen op school opgevoed met milieu- en klimaatwaarden en worden nieuwe huizen van hout en passief gebouwd.

Na nog even het lokale festival te hebben meegepikt ben ik vertrokken voor mijn laatste twee fietsdagen op Zweedse bodem. Een zeer stevige tegenwind afgewisseld met de nodige regenbuitjes maakten deze een pak lastiger dan eerst gedacht. Maar een prachtige overnachtingsplek in een haventje en de bijhorende zonsopgang hebben dit meer dan goed gemaakt.

Nu op naar mijn laatste grote stop: Kopenhagen.

De Baltische staten & Finland

Met Vilnius heb ik de eerste van drie Baltische hoofdsteden bezocht.
De 3 landen, Litouwen, Letland en Estland hebben een onderlinge connectie. Zo hebben ze in 1990 een mensenketting gevormd die de 3 hoofdsteden verbond. 2.2 miljoen mensen namen deel aan deze actie om 500 km te overbruggen met als boodschap 3 vrije staten.

De mensenketting in België twee maand terug van Tihange naar Aachen deed me hier wat aan denken.

Vilnius is een mooie aangename stad met een gezellig oud centrum, veel groen en hier en daar een fietspad; zei het als wat witte strepen op een voetpad getrokken. De auto is echter nog zeer duidelijk koning.

Wel interessant om zien was een alternatieve wijk met eigen regels en zelfs een plek waar je een stempel voor je paspoort kan halen.

Op energievlak is Litouwen niet erg vooruitstrevend, al heeft het recent zijn oude kerncentrale gesloten. Misschien iets waar wij Belgen een voorbeeld aan kunnen nemen? Het land heeft bovendien redelijk wat windmolens (en ook meer dan voldoende wind, zeker langs de kustlijn, ik kan het weten).

Een schiereiland met natuurlijke duinengordel tot wel 65 meter hoog vormt een natuurlijke bescherming tegen stijging van zeespiegel. De kust is er bijna volledig natuurlijk en de duinen kunnen er nog bewegen. Geen Atlantic Wall zoals bij ons.
Heerlijk fietsen kan je er langs het afgescheiden fietspad in het gezelschap van vosjes, herten, hazen,..

In klaipeda heb ik een kantoor bezocht met overal zonnepanelen. Hierna ben ik naar Riga toe gefietst, tochtje van 325 km, kleine uitdaging maar ging vrij vlot met gemiddelde van 25, via wegenwerken grondwegen en langs zand. Daar heb ik Hans ontmoet , een studiegenoot die een deel zou meefietsen

Letland met riga als hoofdstad heeft nog meer wind, maar weinig tot geen windmolens. Riga zelf is ook mooie oude stad maar nog een pak autoverkeer, hier en daar wel een stuk fietspad maar dat stopt dan plots.  Nochtans kennen ze hier iets van fietsen, getuige een heus fietsmuseum met enkele zeer oude exemplaren waarop ik vast niet zo ver zou geraken als op mijn eigentijdse exemplaar.

Wel heel veel bos en groene ruimte, de industrie heeft hier nog geen alleenheerschappij.
Opmerkelijk was een rivier waar prik en paling wordt gevangen door middel van een dam met fuiken.

Via de kust met een stevige zijwind zijn we naar Estland gefietst. Onderweg ook een gezin gepasseerd, ook de kindjes hadden hun eigen trekkingfietsje.

In Parnu heb ik een verpakkingsvrije winkel gezien. Onze zeeën en waterlopen drijven vol afval en plastic. Minder verpakking en bijbehorend afval is een van de manieren om onze oceanen weer proper te maken.

Onderweg ook een aangenaam kampeerhutje bezocht waar wat houtblokken en een bijl lagen. Meteen sloeg de vonk over en werd de timmerman in ons wakker, het hout werd gekliefd voor een kampvuurtje en de hevige wind was snel uit onze kleren.

Op de weg naar Tallinn kwamen we zowaar plots langs een nieuw te bouwen ecoduct . Ook een gevel vol zonnepanelen ontsprong niet aan ons oog.

Talinn zelf is een zeer mooie antieke stad me als uitschieter de oude industriële wijk die is omgetoverd tot gezellige buurt met cafeetjes, restaurants en een druk nachtleven. Een goede mix tussen behoud van het oude industriële verleden en nieuwe invulling. Ook zag je heel wat fietstaxi’s om de toeristen op een ecologische manier door de stad te vervoeren.

Uit Talinn heb ik de boot genomen naar Helsinki en Scandinavië. Na afscheid te hebben genomen van Hans was ik weer op mezelf aangewezen.

In Helsinki aangekomen zag je onmiddellijk het verschil in fietsinfrastructuur, overal fietspaden, fietssnelwegen, signalisatie op ooghoogte van de fietser,… Een hemelsbreed verschil met de afgelopen weken!

Op mijn verjaardag heb ik een afspraak gemaakt met iemand van de Finse Groenen. Dit om meer te weten te komen over het project van het basisinkomen, het Finse onderwijssysteem en wat hun inspanningen naar klimaat toe zijn.
Bij de integratie van nieuwe mensen voorzien ze een cursus over klimaat. Tot hun 16e zit iedereen samen in de klas en zijn er geen gescheiden trajecten zoals bij ons. Dit om een meer homogene groep te krijgen waarbij de sterkeren de ‘zwakke’ leerlingen helpen en je geen te grote verschillen krijgt. Ook gaan kinderen naar de dichtstbijzijnde school in hun woonplaats en bestaan er amper privéscholen. Na zuid Korea hebben de Finnen het beste onderwijssysteem. Willen we dat de nieuwe generaties de planeet beheren en beschermen, dan is goede educatie en onderwijs de eerste stap. Een leraar wordt in Finland dan ook met heel veel aanzien bejegend.

Dan het basisinkomen. Finland haalde begin dit jaar de wereldpers met de lancering van een proefproject rond basisinkomen. Een 2000 tal mensen krijgen 2 jaar lang een basisinkomen van 550 euro. Dit moet de werkloosheidsuitkering vervangen en maken dat mensen met een andere instelling op de arbeidsmarkt komen. Geen ondraaglijke onzekerheid, prestatiedruk of een regen aan afwijzingen. Iedereen weet zich verzekerd van een minimaal vast inkomen en kan dit dan gaan aanvullen met aangepaste jobs die zorgen dat de mensen gelukkiger en juist productiever worden.

Kritische stemmen zeggen dat dit de overheid veel geld zal kosten. Voorstanders menen echter net minder omdat de mensen zo sneller gaan werken ipv thuis te zitten en zich zo nuttiger maken tov de maatschappij. De lokale Groenen hebben een systeem uitgewerkt waarbij je op een aanvullend loon 40 procent belastingen betaald en bij een inkomen van meer dan 5000 per maand naar een trap van 48% gaat. Dat klinkt veel maar de Finnen krijgen daar ook heel veel voor terug, denk alleen maar al aan het toponderwijs.

De grote autowegen in Helsinki worden heraangelegd en vervangen door kleinere straten een groot deel van de oppervlakte wordt gebruikt voor woningen. Helsinki is zeer sterk bezig met stadsverdichting en heeft een uitgebreid masterplan om geen nieuwe openbare ruimte meer in te nemen. Het wil ook het autogebruik sterk terugdringen. Hier is men dus al begonnen aan de toekomst en wacht men niet tot 2050 om een betonstop te overwegen

Aan het station zijn ze dan weer bezig met het bouwen van een oplaadstation voor electrische bussen. De energie hiervoor is echter niet altijd even proper. Kernenergie, kolencentrales in Helsinki en het verbranden van biomassa zijn de voornaamste energiebronnen. Hoewel er een deelsysteem is waardoor de Finnen propere energie van Zweden en Noorwegen kunnen gebruiken willen ze ook hun eigen energieproductie behouden.

De kolencentrales die ook de verwarming van helsinki voorzien zullen op termijn moeten sluiten van Europa. Nieuwe alternatieven dienen zich dus aan. Het heil wil men zoeken in zonne-energie. Windenergie heeft een negatief imago wegens mogelijke geluidsoverlast en schade voor de vogels. Ook in Finland bestaan er nog oude gedachten en vooroordelen.

Na een verjaardagstaart en een avondje pintelieren met twee Aalsterse vrienden ben ik de dag erna vertrokken naar Turku waar ik de boot zou nemen naar Stockholm.
Onderweg heb ik kunnen genieten van het heerlijk zomerzonnetje en super fietsinfrastructuur, fietstunnels, niet 1 maar tientallen, brede fietspaden en zelf een heus rondpunt enkel voor fietsers en voetgangers. Dit om zoveel mogelijk conflictsituaties te vermijden. Een waar voorbeeld voor ons Belgen waar we tunnels bouwen voor de doorstroming van de auto’s en als er nog wat beton overschiet de fietsers en voetgangers er ook eentje geven maar de aansluiting dan weer levensgevaarlijk maken.
Ook heb ik onmiddellijk kunnen gebruikmaken van mijn verjaardagscadeautje, met 7 visjes als vangst.

Na een mooie avond met vallende sterren heb ik koers gezet naar Turku en met iets meer dan 6000 km op de teller heb ik hier mijn meest noordelijke punt bereikt. Vanaf nu zal ieder km me dichter bij huis brengen, genietend van Scandinavie.

 

 

Wit-Rusland & Oekraine,

Ik zou het bijna vergeten vermelden, maar voor mijn bezoek aan Tjernobyl ben ik even buiten de Eu geweest. Meer bepaald Wit-rusland & Oekraine. Een toertje van om en bij de 1000 km extra. Door bossen, weilanden en laaaaaange vlakke wegen.

Na polen wou ik op 1 dagje door wit-Rusland fietsen naar Oekraine toe. Dit was echter buiten de grenswachten gerekend. Na eerst nog een stuk Bialowiezawoud te hebben gedaan zette ik in een rechte lijn koers naar de grens met Oekraine. Na een tripje van 130 km kom ik op 8 km van de grens een controlepost tegen en wordt ik tegengehouden. Geen van de militairen spreekt Engels dus met handen en voeten leggen ze me uit dat ik moet wachten. Er komt iemand van het bureau, die me uitleg zal geven. Na een uurtje wachten blijkt dat ik de grens niet over mag. Enkel Oekraïners en Wit-Russen mogen de grens passeren. Ik moet 80 km rondrijden waar ook buitenlanders de grens over mogen. Als ik vraag waarom, is de reactie “because it is a rule”. Geen discussie mogelijk. Dus rondfietsen maar.

Nu ja, dit gaf me wat extra tijd om het land te verkennen. Eens je de hoofdweg verlaat ga je 30 jaar terug in de tijd. Zowel in oekraine als Wit-rusland. De asfaltwegen veranderen of in zandweggetjes ofwel in putten met af en toe een stukje asfalt tussen.

De huisjes bestaan vooral uit hout met asbestlagen. En auto s zie je er nauwelijks. Eerder fietsen, brommertjes of paard en kar.

 

De bevolking hier is vaak zo arm de ze zich geen auto kunnen veroorloven. Overleven is hier dan ook hun voornaamste bezorgdheid. Enkel de ortodoxe kerkjes zijn vol kleur, en goed onderhouden

 

Een voordeel was wel dat je prachtige kampeerplekjes kan vinden. Langs een riviertje, meertje, weiland,..

Af en toe ben je omsingeld door een oma die haar koeien naar huis brengt. Ben je een attractie voor de plaatselijke jeugd. Maar zie je ook overal beversporen, een visser die je eten wil aanbieden of een prachtige zonsondergang.

De warme droge dagen werden telkens afgewisseld met een knallend onweer. Dit maakte de uren slaap redelijk beperkt. Maar de mensen waren zeer vriendelijk! Zo werd ik op een van mijn dagen voorbijgefietst en uitgenodigd om wit-russische specialiteiten te komen eten. Nadien mocht ik dan mijn tentje opzetten in de tuin.

Nu nog even de grenscontrole zelf. 7 controles zijn er nodig. Gelukkig kan ik met de fiets de lange files passeren want anders sta je daar menig uur te koekeloeren. Zo bleek voor de 150 km van Minsk naar de grens via de grote weg incluis grenscontrole dat ik met de fiets even lang onderweg was dan een personenwagen.
Bij de controle telkens hetzelfde patroon. Eerst paspoortcontrole en een briefje. Dan paspoortcontrole en een stempel op het briefje. Derde stap paspoortcontrole, briefje afgeven en stempel in het paspoort + controle van de bagage. En dan 4e controle van het paspoort voorbij de grenspost en dan het zelfde patroon om het volgende land binnen te mogen. Lang leve Shengen.

Na het platteland: de steden. Vaak via grote wegen, halve autostrades waar je bijna niets van verkeer hebt. Vanaf 50 km van de stad kan je beginnen spreken van drukte en dan ook oppassen geblazen. Fietsers zijn daar zeer zeldzaam en je moet dus wel wat uitkijken hoe de automobilisten met jou omgaan. Slalommen, stoppen, starten maar nadat de eerste schrik om overreden te worden weg is eigenlijk wel nog tof.
Net voor ik Kiev binnenkwam ben ik nog even gast geweest op een huwelijk, de bruid en de bruidegom vonden wat ik deed prachtig en boden me eten en een glaasje aan.

Dan Kiev zelf, op vlak van mobiliteit pure chaos. Een rondpunt is geen rondpunt maar ligt gewoon midden op het kruispunt en je moet er links van rijden. Een pechstrook, nu ja dat is gewoon een extra rijstrook om in te halen. En links of rechts inhalen maakt geen verschil. Zo snel mogelijk, dat is het doel.

De stad is wel volledig anders dan het platteland, hier is de 21ste eeuw wel ingetreden. Overal dure auto’s, veel winkels terrasjes, marktjes,… Sinds de revolutie een aantal jaar terug heeft Kiev een omslag gemaakt naar een westerse stad en iedereen wil hip zijn, fixies inclusief. Na wat zoeken vond ik ook enkele veggi restaurantjes. Maar echt milieuvriendelijk kan je ze daar niet noemen. Ze hebben een gigantisch afvalprobleem. En sorteren kennen ze niet. Bijna alle energie is er ook nucleair. De stad zelf is wel heel toeristisch en staat vol gouden koepels en kloosters. En het is er spotgoedkoop. Van de oorlog met Rusland merk je weinig tot niets buiten hier en daar een Oekraïner die mijn mening vraagt over Poetin.

Na Oekraïne ben ik opnieuw naar Wit-Rusland getrokken. Dit om Minsk te bezoeken waar een oude studiegenoot woont. De stad is volledig verschillend van Kiev. Communistische gebouwen , niets van fietsers, autostrades die dwars door de stad lopen en veel minder kleurrijk. Het land wordt ook geleid door een dictator die ten midden van de crisis een duur paleis voor zichzelf liet bouwen. Op de rivier in het midden van de stad toonde het leger net zijn kunstjes, hun uniformen doen nog denken aan de Sovjettijd. Evenals een van de laatst overgebleven standbeelden van Lenin. Wel hebben ze de rivier bewust natuurlijk ingericht om zo paarplaatsen voor vissen en watervogels te voorzien. Veel van het groen in de stad is echter aan het verdwijnen voor woontorens die overal als paddenstoelen uit de grond schieten. Het is een stad in volle groei en ontwikkeling, maar mist toch enige gezelligheid.

En nu op naar de Baltische staten.

iTsjernobyl

Gisteren ben ik een hele dag in Tsjernobyl geweest. 31 jaar na de kernramp is er nog steeds een veiligheidsperimeter van 30 km rond de centrale. Ook de problemen van de nazorg zijn nog helemaal niet weg, integendeel.
Voor mezelf was het bezoek toch wat met een klein hartje. Mede door de straling en het risico ervan. Maar het was ook een doel om het hele verhaal rond de ramp en de gevaren ervan opnieuw in de aandacht te brengen.

Voor een bezoek aan de site moest ik op voorhand een tour boeken bij een van de officiële organisaties. Een beetje als een toeristische attractie. Dit gaf een zeer raar gevoel, zeker gezien de historie en het drama op de site. Het was wat vergelijkbaar met Auschwitz dat ik vorig jaar heb bezocht. Alsof mensen dit doen om van hun ‘must-see’-lijstje te schrappen en voor extreme activiteiten. Alsof het hele verhaal achter de gebeurtenissen minder belangrijk is.

Nu de dag zelf, na een paar uurtjes rijden en na wat passpoortcontroles zijn we de beveiligde zone binnengereden.
Meer dan 100000 mensen hebben deze in de dagen na de ramp moeten verlaten. En hun huizen staan er nog zoals 31 jaar geleden.
Enkel de natuur heeft de plek terug ingenomen. Verstopt tussen bossen en struiken en deels ingestort zie je straten, dorpjes alsof de tijd heeft stilgestaan.

Inwoners die dachten maar enkele dagen weg te zijn na de ramp zijn nooit meer mogen terugkeren. Of enkel de laatste jaren om wat graven van familieleden te bezoeken, na heel wat papierwerk.

Onderweg naar de centrale zijn we ook een oude Sovjetradar gepasseerd. Verstopt in de bossen in tijden van koude oorlog, om raketten van de Amerikanen waar te nemen. De radar is door de nucleaire ramp echter nooit volledig operationeel geraakt, want was nog in testfase. Maar de constructie die 150m hoog en 700m lang is, is wel zeer imposant. Een relict uit het Sovjettijdperk.

Na het dorpje Chetnobyl te zijn gepasseerd (dat niet zoveel voorstelde), zijn we richting de centrale zelf gereden. Deze bestaat uit 6 reactoren. 5&6 die in aanbouw waren voor de ramp. 1,2 &3 die tot begin de jaren 2000 nog operationeel waren. En dan reactor 4, waar de ontploffing heeft plaatsgevonden. Het oorspronkelijke plan was om naar 8, mogelijks zelfs 10 reactoren te gaan. De ramp van 26 april 1986 heeft daar echter anders over beslist. De reactor zelf is sinds een paar maand afgesloten met een 2e definitieve sarcofaag, gebouwd door de Fransen. (Kostenplaatje, 1 miljard). En zou de reactor en omgeving definitief moeten beschermen tegen de straling.

De ramp zelf, gelukkig waren er de Zweden, want anders hadden we er mogelijks nooit van geweten. Ook de bewoners van de omgeving en van het stadje Pripyat zelf zijn pas een dag na de ramp geëvacueerd. Dit omdat de Sovjets de impact van de ramp danig onderschat hebben. De eerste weken, maanden na de ramp was het een hels karwei om de beveiligde zone schoon te maken en de reactor af te schermen met een eerste sarcofaag. Niet minder dan 500 000 Sovjets zijn hier voor aangesteld.

Al dan niet met weet van de risico’s en onder lichte dwang. Omdat robots het begaven onder de hoge straling, hadden soldaten de taak om de zone kort bij de reactor op te kuisen. Alle constructies zijn afgespoeld en de bodem is bedekt onder een propere laag grond. Enkele dorpen zijn volledig met de grond gelijk gemaakt en begraven om de stralingsimpact te beperken. De kost voor dit helse karwei is bijna niet te schatten. Zowel financieel als qua mensenlevens. 4000 tot 50 000 doden, niemand weet het officieel. Wel weten we dat de nazorg en bescherming nog helemaal niet afgerond zijn.

Er is het risico op bosbranden en het vrijkomen van radioactieve deeltjes daardoor. De bodem die langzaamaan zinkt en in de toekomst in contact zal komen met het grondwater en dit mogelijks kan vervuilen voor miljoenen inwoners,…
Maar er zijn ook nieuwe plannen. Zo gaat er op een deel van de site een zonnepanelenpark gebouwd worden in totaal voor 1000mw. Dit zal gebruik maken van de kabels en elektriciteitsleidingen van de nucleaire site.

Dan was er nog als laatste het dorpje Pripyat. Een stadje van 50 000 inwoners op slechts 3 km van de centrale. Helemaal nieuw en een voorbeeldstad voor de Sovjets. Nu helemaal verwilderd en achtergelaten als spookstad. Een speeltuin in aanbouw is nu een overgroeid park.

Een nieuw sportstadium is nu een bos met aan de rand een tribune verstopt in de bomen. De vele woonblokken zitten verstopt tussen de bomen en zie je bijna niet meer staan. Er is het zwembad, of het basketbalveldje dat nu half ingezakt is of leeg staat. Echt raar, een volledige spookstad waar de natuur en wilde dieren opnieuw haar plaats heeft ingenomen. Alsof de tijd is blijven stilstaan en de klok plots is bevroren.

We dragen ook een zeer grote verantwoordelijkheid naar toekomstige generaties. Willen we hen echt honderden en of duizenden jaren opzadelen met de problemen van ons nucleair afval? Afval dat we in enkele decennia hebben geproduceerd?
Er zijn voldoende alternatieven en onze centrales hebben gewoon echt hun houdbaarheidsdatum bereikt. Laat ons lessen trekken uit Tsjernobyl en geen onnodige risico’s nemen maar deze geleidelijk afbouwen en kiezen voor alternatieven.

En nu op naar Minsk and going north!

Na West-Europa en Slovenië ga ik met Hongarije een onbekende wereld in.
Gedaan met de eurootjes, op naar forinten en ongekende wegen.
Tussen nu en Polen zijn mijn route evenals de bestemmingen nog onbekend. Het is een beetje kijken waarheen mijn fiets me zal leiden en welke ontmoetingen of plaatsen mijn pad zullen bepalen.

Wat al snel opvalt is de hoeveelheid kleine boerderijtjes langs de baan. Met veel grote moestuinen en vaak kleurrijke bloemen en planten.

Een aanzienlijk deel van de Hongaren doet aan eigen voedselvoorziening. Opmerkelijk is dat ook hier erg weinig jongeren op het platteland te bespeuren zijn, net als in Slovenië.

De plaatselijke dorpswacht weet me te vertellen dat de mensen maar 300 euro per maand verdienen en daarmee ook zichzelf in eigen voedselbehoeften moeten voorzien. De klimaatimpact van deze mensen is dus zeer beperkt.
De voedselconsumptie draagt met 20% voor een zeer groot deel bij tot de opwarming van onze planeet.
Korte keten, lokaal en seizoensgebonden voedsel, zijn heel wat beter dan de grootschalige landbouw waarbij de producten soms meerdere malen de wereld moeten rond reizen. Deze kleine landbouwers doen dus nu al wat vele milieuorganisaties willen aanmoedigen. Al heb je in Hongarije niet enkel de kleine boertjes met hun moestuin maar ook de veeleer grootschalige landbouwers die voornamelijk graan produceren. Dit wordt ook sterk aangemoedigd door de overheid. “Het komt er op neer dat je in Hongarije een 20-tal procent van de bevolking hebt die om ecologische principes vooruit wil en zelfvoorzienend wil zijn en de andere 80 willen eigenlijk ook een Mercedes of Bmw.” Vertelde de dorpswacht me.
Wel is men hier zeer spaarzaam met zijn wateverbruik. Dit omdat heel wat water van kwel voorkomt en men dit niet wil kwijtraken door verlaging van de grondwatertafel.

Op mijn tweede en derde dag ben ik langs het Balaton-meer gefietst. Een groot en zeer ondiep meer ten zuidwesten van Boedapest. Het is een zeer toeristische plek met overal winkeltjes, een soort fietspad langs het meer met lampen op zonne-energie, je moet er betalen voor ieder strandje als je in het meer wil gaan zwemmen, enzovoort. Je treft er overal hotels, campings en handelszaken. Alsook een enorme hoeveelheid Duitse en Oostenrijkse toeristen.
Op de heuvels langs het meer zien we wijngaarden, abrikozen en pruimelaars. Het lijkt wel een beetje Italië! Ook Belgen, zo ben ik per toeval op enkele Aalsterse kennissen vanuit het verenigingsleven gestoten. Na een zoektocht naar een kleine rustige camping heb ik een uitgedoofde vulkaan beklommen en wat genoten aan het meer. Een verfrissende duik was meer dan welkom gezien de temperaturen de laatste dagen weer vlot boven de 30 graden gaan.
’s Avonds werd ik ook nog getrakteerd op een soort dansfeest met Hongaren in traditionele klederdracht.

De volgende dag ben ik om de hitte voor te zijn om 6u vertrokken naar het dorpje Kolontar. Eens ik het meer verliet was het zeer snel gedaan met de wijngaarden en toeristische drukte maar kwam je al gauw in een landschap waar graslanden, bossen en graanakkers elkaar afwisselden.

Het dorpje Kolontar, is bij sommigen misschien ook wel gekend van de slibramp zeven jaar geleden, die aan acht mensen het leven kostte.

Een grote basis met zwaar vervuild rood aluminiumslib was doorgebroken en heeft het hele dorpje overspoeld.
Je treft er nog een huisje waar je duidelijk de rode lijn ziet van het slib en waar alle restanten gebleven zijn zoals net na de ramp. Ook staat er een gedenksteen voor de overledenen. Ik werd er onmiddellijk aangesproken door een Hongaar die met handen en voeten in zijn eigen taal probeerde uit te leggen welk drama ze daar hebben meegemaakt. Een drama dat ook bij ons in Vlaanderen ooit had kunnen gebeuren. Zo hebben we in de buurt van Zelzate de gipsberg. Een vroegere stortplaats met zoutzuur die ook dreigde te barsten en zo dorpen te overspoelen. Maar waar ze er net op tijd bij waren en deze heuvel nu hebben omgevormd tot het grootste zonnepark van ons land. Milieurampen blijven dus mogelijk, ook bij ons in West-Europa, en zijn niet enkel verhalen uit een ver verleden.

De dag erna ben ik naar Boedapest gefietst. Daar had ik afgesproken met wat plaatselijke milieu-activisten. Ze hebben me de situatie van hun land uitgelegd en ondertussen heb ik mee flyers helpen klaarmaken. Deze zijn bestemd als tegenbericht voor een nieuwe kerncentrale die de Hongaarse overheid wil bouwen.
Daar waar Hongarije nochtans voldoende potentieel en ruimte heeft voor zonne- en windenergie. Investeringen hierin worden blijkbaar eerder ontmoedigd om zo te kunnen verantwoorden dat een nieuwe nucleaire centrale nodig is. Ik heb tot nu toe ook nog geen enkele windmolen gezien hoewel er meer dan genoeg wind was.
Met Kothalo is er een Hongaarse bbl sinds 1997 die milieuorganisaties groepeert. Er is wel een groene partij maar milieu en klimaat staan er momenteel niet noemenswaardig op de agenda. Migratie is veeleer het grote thema. De Hongaren kiezen met Orban voor zelfbescherming en hebben hun grenzen gesloten voor de vluchtelingen.

Boedapest daarentegen is blijkbaar een groot stuk progressiever dan de rest van het land. Ze houden ieder jaar een ‘critical mass’ met vele duizenden fietsers. Ze hebben deels zeer goede fietspaden, die wel soms plots stoppen en je in een eenrichtingsstraat doen komen, waar je als fietser niet in mag, maar je ziet dat er investeringen gedaan worden. Er is een uitstekend netwerk van openbaar vervoer met trams en bussen dat zowel overdag als ’s nachts goed draait. De nodige investeringen hierin laten echter op zich wachten. Daar de lokale (Boedapest) en hogere machten (Orban) niet de beste vriendjes zijn.

Na nog wat gepraat te hebben over hoe we zoal in België de toekomst zien, ben ik de stad zelf gaan verkennen.
Natuurlijk heb je het bekende parlementsgebouw aan de Donau, wat toch wel zeer indrukwekkend is. Nadien ben ik op één van de heuvels gefietst waar je een prachtig zicht hebt op de stad, die oorspronkelijk uit twee steden bestond, namelijk Boeda en Pest. Ieder aan één kant van de rivier. Een bezoekje aan de Gellert-baden volgde.

 

Na de warme thermische baden ben ik in de stad gaan kijken naar de pride die daar plaats vond. Deze is iet wat controversieel en heel wat minder vanzelfsprekend dan bij ons.

 

Het hele parcours is afgezet door politie en dranghekkens. En om de twee à drie straten zag je tientallen zwaarbewapende eenheden klaar staan. Redelijk schrikwekkend. Ook bij de pride zelf zag je stewards en politie die een lijn vormen tussen publiek en deelnemers. Er was bijna meer politie aanwezig dan deelnemers.

’s Avonds heb ik dan nog even genoten van Boedapest by night. Op de zwoele zomeravonden verzamelen jongeren aan het water en kruipen op de bruggen om in alle ‘rust’ te genieten van het uitzicht met een drankje.

De volgende dag ben ik dan via de Donau richting Bratislava gefietst, dit is ook een deel van het eurovelonetwerk. Onderweg heb ik Visegrad doorkruist, een dorpje met een oude burcht uit het roemrijke Hongaarse verleden. Gelegen aan de donaubocht waar de rivier zich tussen de heuvels slingert.
Omdat het overal ‘big jump’ was, ben ik ook in de Donau gesprongen. De rivier die na de aluminiumramp ook tijdelijk zeer zwaar vervuild was. Zuiver water en rivieren blijven nog steeds een groot issue. Ook de inrichting van onze waterlopen kan nog heel wat beter. De groene overstromingszones en ruimte voor natte natuur is meer dan nodig en helpt het evenwicht in onze rivieren te bewaren. Daar we door de klimaatopwarming vaker met waterproblemen gaan geconfronteerd worden, is samenwerking tussen de verschillende instanties meer dan nodig; scheepvaart, natuur, landbouw en recreatie.
En als er een deeltje natuur verdwijnt voor bijvoorbeeld een nieuwe sluis, waarom dit niet eerst compenseren, voor het vernietigen ervan? In plaats van zoals nu en eventueel later proberen compenseren maar merken dat er geen ruimte is en dan ergens een potje geld opbergen… Alleszins stof tot nadenken.
Die avond wel een heerlijke kampeerplek gevonden langs de rivier.

Het onweer dat me al enkele dagen leek te achtervolgen heeft me die nacht wel ingehaald. Wat gedonder en gebliksem, samen met wat fikse regenbuitjes hebben helaas tot niet voldoende afkoeling geleid.

De fietsinfrastructuur langs de Donau was wel een stuk minder dan verwacht. Een hobbel fietspad met af en toe een mooi stukje asfalt. Maar toch een zeer groot deel een grote baan met talloze vrachtwagens en dat bij een temperatuur van 43•c, is niet altijd even aangenaam. Gelukkig zijn er de vele kleine winkeltjes met vers fruit.

En heb je hier veel vriendelijke Hongaren die met alle moeite een gesprek in het Hongaars willen aanknopen.

En nu op naar Slovakije!

.

.

 

Slovenië

 

Gedaan met steeds zuidelijker te gaan, vanaf nu oostwaarts! Op naar het voormalige Oostblok, waarvan een aantal landen sinds de val een enorme metamorfose hebben ondergaan.

 

 

 

 

Ook niet te vergeten een kort verslagje van Venetië. Een mooie stad maar heel toeristisch. Zeker San Marco zag zwart van het volk. Mijn hostel lag op een kleiner eiland aan de overkant van het grote kanaal. Eens in Venetië aangekomen ging ik naar de boot-taxi’s met de vraag of ik mijn fiets mee kon nemen naar de hostel en hun antwoord was simpelweg nee. Geen oplossing, geen andere mogelijkheid gewoon nee. Na een uur redeneren en discussiëren met verschillende ticketbalies en een verantwoordelijke mocht ik uiteindelijk aan de kapitein van de boot zelf vragen of mijn fiets mee mocht. De reactie was ook nee, dat lukt niet, miss eens proberen bij een andere halte.
Resultaat was een gesleur met de fiets over alle trapjes en brugjes naar de andere kant van Venetië. Op de kortste stop mocht ik dan gelukkig mee.

De volgende dag bij het vertrek exact hetzelfde, ondanks de ruime plaats op de boot, nee we cannot do.
Dus een trekking fiets met 40kg bagage in Venetië proberen krijgen is niet meteen het slimste plan. ’s Ochtends bleek ook dat mijn reserveband pootjes had gekregen. Een kamergenoot had de avond ervoor iemand met een fietsband zien buitenwandelen. Wat je daarmee kan doen in een stad waar fietsen niet zijn toegelaten is me een raadsel. Maar ik ben wel wat grammetjes lichter ( die ik toch liever had meegenomen voor noodgeval). Omdat het fietsen naar Venetië toe levens gevaarlijk was met het vele verkeer, geen fietspad. Heb ik een trein uit de stad genomen naar Trieste toe. Dit om de drukte wat te ontvluchten en rustig op men fiets, mijn tocht verder te kunnen zetten.

 

De eerste km in Slovenië waren direct pittig, recht omhoog met stukken tot 18%. Niet evident maar telkens nipt bovengeraakt. En dan eenmaal de grens met Italië over in Slovenië was het gewoon genieten… Heel veel groen, kronkelwegjes, weinig tot geen verkeer en in dorpen of steden zeer goede fietsinfrastructuur.

Opvallend ook waren de vele vreemde signalisatieborden.

 

 

 

Ik ben volledig tot rust gekomen en kon een hele dag genieten, ook de hitte was verdwenen, een aangenaam fietsweertje van 25 graden was perfect.
Onderweg ook zeer opvallend moestuintjes te midden van weilanden soms afgesloten met een rij maïsplanten. Vaak bewerkt door een oud omaatje. Ook heel veel ooievaars bijna op iedere schouw of lantarenpaal van de vele dorpjes. Na een korte achtervolging door hongerige geitjes ben ik dan aangekomen in Ljubljana.

 

Ljubljana, stad van de draken.

In 2016 European Green Capital zeer snelle ontwikkeling meegemaakt van een stad vol file van auto’s naar een aangename autoluwe binnenstad met veel groen, terrasjes, winkeltjes en kleine busjes die instaan voor transport van minder begaanbare mensen. Ook echt een hipsterstad vol design winkeltjes en heel wat jongeren. Waarom deze stad de Green Capital prijs heeft gewonnen komt door verschillende redenen.

Eerst en vooral op vlak van energie.
De Straatverlichting is vervangen door energie efficiënte lampen sinds 2008
Led lampen. In 2014 een energiebesparing van 66% hierdoor.
De 400 openbare gebouwen worden energie efficiënt of neutraal gemaakt levert besparing van 800 ton CO2 op.
Tegen 2020 dienen alle publieke gebouwen te werken op 100% hernieuwbare energie.
74 % van de huishoudens worden verwarmd door het warmte net van de stad. Het doel is dit op te drijven tot 80% in 2024.

Alle wagens van de stad zijn CNG-wagens, er wordt ook gedacht aan het uitbreiden van de oplaadpunten.

 

Ook naar mobiliteit is Ljubljana van een filestad een echt voorbeeld geworden
Zo is er een electrisch toerstentreintje met zonnepanelen op het dak zonder lawaai om de highlights in de stad te tonen.
Evenals een 20-tal electrische busjes die passagiers gratis door de stad vervoeren, zo kunnen ook mensen die minder te been zijn makkelijk door de stad zich verplaatsen.

Q

Er is een fietsverdeelsysteem van 380 fietsen. Het eerste uur zijn deze gratis na betaling van kleine gebruiksfee. Iedere fiets wordt gemiddeld 7,5 keer gebruikt per dag.

Urbana kaart die vervoersmodi en publieke plaatsen combineert op een kaart. voor bussen, fietsen, parkeren, treintje naar kasteel, bib,..

Er is een grote ecologische zone in de stad die prioriteit geeft aan voetgangers en fietsers. Shift in gebruik mobiliteit. Leveringen door bestelwagens in het centrum van de stad mogen enkel ’s ochtends met een speciale kaart.
Het verschil met talloze geparkeerde auto’s naar een groot verkeersluw/ vrij centrum is enorm. En het is niet doods, integendeel  de stad leeft, is aangenaam en heeft talloze kleine winkeltjes en horecazaken.

 

Reeds voor  45% werd er gekozen voor ecologische bussen en 17% CNG-bussen. Ook aandacht voor andersvaliden en comfort.
Kleine kavalir busjes die ouderen vervoeren zijn volledig gratis en vervoeren een 500 tal mensen per dag gemiddeld, gewoon een belletje is voldoende

5 grote park and rides aan de rand van de stad inclusief 2 gratis bus tickets. Het is de bedoeling om in de toekomst naar 28 park en rides te gaan. Dus geen parkeergarages in het centrum, nee aan de rand. En zorgen dat bewoners en of bezoekers zeer vlot met openbaar vervoer en/of fiets in het centrum geraken. Zo kost een dagticket op een randparking, slechts 1.20 euro en krijg je hiervoor twee gratis bustickets.

Sorteren van afval

 

 

 

Duidelijk afval plan om 75% te sorteren, evolutie naar zero waste stad. Eerste EU zero waste capital, gescheiden in het centrum publieke vuilbakken containers. Hergebruik van niet langer gebruikte goederen door 90% inwoners. Niet enkel recycling maar ook upcycling. Reductie geproduceerd afval per inwoner. Ook veel aandacht voor sensibilisering.

Gebruik van water,
drinkwater heel wat fonteintjes in de stad met drinkwater zonder extra behandeling nodig, komt van natuurlijke bronnen in de omgeving zeer voorzichtig met waterverbruik naar vervuiling toe. Netwerk van water pijpleidingen is wel 2000km lang. Een tentoonstelling en exhibitie over water en het watergebruik om bewoners te duiden op het belang er van. Water als kostbaar goed.
Ze hebben zelfs een app ontwikkeld om de dichtstbijzijnde drinkwaterfontein te tonen.

En dan als laatste is er een pak groene ruimte in het centrum van de stad. Zo is er per inwoner 542m2 groene ruimte voorzien. Dit maakt ook dat er voldoende afkoeling is bij warme zomerdagen.

Dus Ljubljana echt zwaar onder de indruk. Dit evenals de rest van Slovenië. Het land is zeer groen, aangenaam, en je merkt dat ze de laatste 15 jaar een enorme evolutie hebben doorgemaakt. Ook willen ze laten tonen dat ze sterk pro Europa zijn. Je ziet dit in namen, evenementen,.. Zeer vaak komt hierin het woord Europa voor.

Opvallend is ook de hoeveelheid jongeren in de steden, en zowat ieder kindje blijkt over een klein loopfietsje te beschikken. Een Sloveen vertelde me ook zeer mooi. Wij hebben ontdekt dat de toekomst van ons land ligt in het voorzien van gelijkwaardige infrastructuur voor openbaar vervoer, fietsers, voetgangers en auto. Een driehoek van mobiliteit nu en wat het in de toekomst moet zijn in een historisch stadje is dan ook zeer veelzeggend.

Na te genieten van pittige hellingen vaak tot 20% in het Toscane van Slovenië met wijngaarden, abrikozen, pruimelaars,.. ben ik richting Hongarije gefietst. Het land van premier Victor Orban, die een volledig andere koers aan het varen is dan Slovenië.

La bella Italia !

Zwitserland en de Alpen liggen achter mij. De voorbije week heb ik mogen genieten van de hitte, schoonheid en sfeer in la bella Italia!
Een tochtje van zowat 170km naar Trento was mijn eerste wapenfeit in de laars.
De hele dag ben ik via euro velo route 7 gefietst. Eurovelo is een netwerk van langeafstandsfietspaden doorheen Europa, van zuid naar noord en oost naar
west, bestaande uit een 14tal routes.
Het was een plezier hierlangs te fietsen. Helemaal afgescheiden van de autoweg, duidelijke bewegwijzering,…

Opvallende andere aanwezigen in de vallei waren de vele middeleeuwse burchten.

 

De eerste stad die ik aandeed was Malles. Deze heeft zichzelf recent pesticide –  vrij verklaard, een initiatief dat er kwam na een referendum waar 75% van de omwonenden een ban wou omdat ze dit niet langer tolereren in hun omgeving en in het drinkwater. De vele imkers in de buurt waren ook opgelucht want veel van hun verliezen worden toegeschreven aan pesticide – gebruik. Het frisse appeltje dat ik hier van de boom pluk smaakt gewoon heerlijk.

De vele sprinklers rond de appelvelden brachten die dag ook de nodige verkoeling. Diezelfde avond heb ik Manon ontmoet, een Franse dame die ook een fietsreis door de EU maakt. Onderweg brengt ze cohousing – projecten in beeld. Ik ben dus niet de enige activist op wielen deze zomer. Ook altijd fijn om een mede fietsreiziger te ontmoeten, want je begrijpt elkaar onmiddellijk. Na een stevig onweer hebben we onze tenten opgezet tussen de beschermende appelbomen.

De volgende dag ben ik via het befaamde Gardameer naar Verona gefietst. Samenvatting van die dag: heet heter heetst! Gelukkig bracht het meer ieder half u verkoeling met een heerlijke plons. Als je het gevoel hebt patatjes te kunnen koken met het water uit je drinkbus zegt dat wel genoeg over de hitte.

Wat ook zeer opvallend was die dag was de hoeveelheid zonnepanelen. Zowat ieder dak en elk bedrijfje gebruikte alle nuttige oppervlakte voor zonnepanelen. Eerlijkheidshalve dient genoteerd dat het rijke Italiaanse noorden hier meer middelen voor heeft dan het zuiden van de laars.

In Verona heb ik wat cultuur opgesnoven, het oude Ampitheater uiteraard op kop. De heuvel met een prachtig zicht op de stad en de vele gezellige straatjes nam ik er voor lief bij. Door de hitte heb ik mijn matje in de tuin van het hostel gelegd, op de kamer was het s’nachts nog steeds 34 graden..
Ik heb van Verona ook gebruik gemaakt om even te recupereren van de voorbije dagen en wat herstellingen uit te voeren. Na het onweer had ik grote problemen met mijn voorwiel en dynamo evenals de gps die niet meer mee wou. Maar na wat geïmproviseerd geknutsel is alles weer in orde geraakt.

 

Op naar Bologna! Een studentenstad die zeer sterk staat op vlak van burgerparticipatie, daar zijn we natuurlijk extra in geïnteresseerd. Als we naar een nieuwe politieke cultuur willen evolueren moet burgerparticipatie een realiteit worden en geen modewoord blijven. Cocreatie is na een gemeenteraadsbesluit in 2014 ook wettelijk vastgelegd. Enkele realisaties die in het oog springen hadden te maken met het verwijderen van graffiti en vervuiling en het herinrichten van openbare ruimte met meer groen en uitnodigende elementen om er te verpozen. Menig stad en burgervader in België kunnen hier wat van leren, hoe je als beleidsmaker niet boven maar tussen je burgers moet zijn. Voor en samen met je bevolking werken, niet voor eigen achterban en portefeuille. Iets waar burgers zelf aan hebben toegedragen wordt veel meer gedragen.

Hierna ben ik via de Povlakte naar Ferrara gegaan.
Dit is de fietshoofdstad van noord Italië. Ze beweren zelfs dat ze na Amsterdam het tweede hoogste aantal fietsen per capita hebben in de EU. Een sleutel hiervoor zijn gedurfde beleidsbeslissingen en investeringen in fiets – en wandelinfrastructuur.
Zo is de hele wallenring een fiets – en wandelroute geworden, een echte oase van groen. Is er in het centrum enkel doorgang voor fietsers en wandelaars en zijn langs de grote wegen goed aangeduide en afgescheiden fietspaden.

Terwijl ik dit schrijf verneem ik dat het niet enkel hier maar ook in België gloeiend heet is geweest en dat er waterschaarste heerst.
Misschien dat deze hittegolf ons wel eens tot nadenken stemt over ons watergebruik en de inrichting van de steden. Mijn droom? Niet langer hitte – eilanden maar steden die leefbaar zijn met voldoende water en groen tot in het centrum. Niet enkel water besparen bij extreme omstandigheden maar heel het jaar door. Water zal een van belangrijkste noden worden in de toekomst. Als we nu al zulke problemen hebben in ons rijk westers landje, laat ons dan maar eens denken aan de vele ontwikkelingslanden die door de klimaatopwarming nog met veel extremere droogtes geplaagd gaan worden. En dan spreek ik niet over triviale zaken zoals over het vullen van een zwembad maar letterlijk over overleven.
De Povlakte waar ik nu door fiets is nu een rijke landbouwregio maar door extreme droogtes zou dit wel eens een regio kunnen worden die in de problemen komt door klimaatsverandering. De vele irrigatiekanaaltjes tonen aan hoe afhankelijk de vele boeren zijn van de blauwe levensader.

Nu ben ik in Venetië. Door de opwarming van de aarde en de stijging van de zeespiegel is deze merkwaardige stad langzaam aan het verdrinken in de Adriatische zee. Het is misschien wel het meest krachtige beeld van hoe we nog altijd niet lijken te beseffen dat het vijf voor twaalf is. Onze meest geliefde toeristische trekpleisters en meest symbolische locaties staan onder druk. Je kan dat hier gewoon visueel vaststellen, je hoeft daar geen wetenschapper voor te zijn. En toch blijft de urgentie om ons milieubeleid om te zwaaien voorlopig uit. Hoe lang nog?

Reden zat om mijn expeditie verder te zetten, met zo mogelijk nog meer energie en motivatie! Mijn volgende bestemming wordt Slovenië, echt het onbekende tegemoet. Lander in de Balkan? U leest het weldra hier!